آتش در کدام جنگل ها به زادآوری درختان کمک می‌کند؟

به گزارش گیل فام آتش‎‌سوزی در جنگل ممکن است به زادآوری جنگل کمک کند.

به این ترتیب که از ضخامت پوشش مرده می‎‌کاهد و یا با سوختن آن خاک معدنی نمایان می‎‌شود و بستری به منظور پذیرش و تندش دانه برای بعضی از گونه‎‌ها که به چنین بستری نیازمندند فراهم می‎‌شود.

در جنگل‎‌های سوزنی‎‌برگ اسکاندیناوی که پوشش مرده، بر اثر طول فصل سرما و وجود مواد رزینی در آن‎‌ها، با تاخیر به هوموس تبدیل می‎‌شود، همواره به صورت لایه ضخیمی عرصه این جنگل‎‌ها را فرا می‎‌گیرد و مانع زادآوری طبیعی آن‎‌ها می‎‌شود.

برای رفع این مانع، باید به حذف پوشش مرده به هنگام لزوم همت گماشت و از این روست که می‎‌بینیم جنگل‎‌بان‎‌ها در این کشورها، با شعله‎‌افکن‎‌های خاص مبادرت به سوزاندن پوشش مرده به صورت‎‌های مختلف نواری، حجره‎‌ای، یکسره و … می‎‌نمایند.

در جنوب شرقی ایالات متحده امریکا، در جنگل‎‌های آمیخته بلوط و کاج، چون صرفه اقتصادی در قربانی کردن درختان کُند‎‌روی بلوط و کمک به زادآوری درختان تُندروی کاج است، جنگل را به عمد به آتش می‎‌کشند تا درختان بلوط برجای مانده پس از برداشت درختان کاج را نابود سازند.

گذر آتش نه‎‌تنها این مقصود را برآورده می‎‌سازد، بلکه گرمای حاصل از آن موجب باز شدن مخروط میوه کاج‎‌ها و رها شدن دانه‎‌ها و درنتیجه تندش و رویش آن‎‌ها و تبدیل جنگل آمیخته به جنگل نسبتا خالصی از کاج نیز می‎‌شود.

در مناطق جنوبی استرالیا هم، در هر جا که جنگل اوکالیپتوس وجود دارد نشانه‎‌هایی از آتش به صورت زغال به چشم می‎‌خورد. به نحوی که آتش را باید جزئی از مجموعه عناصر محیط‎‌زیستی به حساب آورد.

از روزی که اقوام مهاجر به استرالیا پا نهادند در راه‎‌اندازی آتش نقش عمده‎‌ای داشته‎‌اند. در عین اینکه از نقش آذرخش در آتش‎‌سوزی در جنگل‌های استرالیا نیز نباید غافل بود. بومیان استرالیا اعتقاد داشتند که منشا آتش در آسمان است. از این رو باید یقین داشت که آتش‎‌سوزی ناشی از آذرخش همواره به وقوع پیوسته است.

پوشش مرده موجود در پای درختان اوکالیپتوس نقش مهمی در زادآوری آن‎‌ها ایفا می‎‌کند. به این ترتیب که این پوشش در اثر آتش می‎‌سوزد و بستر مناسبی را برای بذرهای این درختان فراهم می‎‌سازد. از پژوهش‎‌های انجام یافته چنین برمی‎‌آید که گونه‎‌ای از اوکالیپتوس که با گونه‎‌های جنگلی دیگر در جنگل‎‌های بارانی درآمیخته است، بدون گذر آتش قادر به زادآوری نیست.

همچنین، در جنگل‎‌های با زیراشکوب متشکل از گونه‎‌های اسکلروفیل مرطوب، بدون آتش، درختان اوکالیپتوس موفق به زادآوری نمی‎‌شوند.

جنگل‌های همسال، با زیراشکوبی از هر تیپ و گونه‎‌ای، در گذشته همواره در اثر آتش‎‌سوزی‎‌های اتفاقی به زادآوری پرداخته‎‌اند. از این‌رو منطقی است که چنین بپنداریم که اوکالیپتوس‎‌های واقع در مناطقی که در معرض آتش‎‌سوزی‎‌های مکرر قرار گرفته‎‌اند برای زادآوری به آتش وابسته‎‌اند.

از بررسی‎‌ها معلوم شده که پوشش مرده دست کم چند گونه اوکالیپتوس، بازدارنده زادآوری است. اگر این واقعیت در مورد اوکالیپتوس‎‌ها قابل تعمیم باشد می‎‌توان نتیجه گرفت که بین آتش و تجمع مرده وابستگی مطلق وجود دارد. همه گونه‎‌های اسکلروفیل خشک و مرطوب پس از گذر از آتش به فراوانی زادآوری می‎‌کنند و بسیاری از آن‎‌ها دارای بذرهایی‎‌اند که احتمالا به طور طبیعی نیازمند گذر آتش، پیش از جوانه زدن به هر مقداری، هستند.

در اثر آتش، رستنی‎‌های ناخواسته و گونه‎‌های نامرغوب جنگل از بین می‎‌روند و درنتیجه به رشد گونه‎‌های پربها افزوده می‎‌شود. به‎‌علاوه، آتش گاهی، اما نه‎‌چندان، سبب گریز یا مرگ جوندگان کوچک که مُخلّ تجدید نسل جدید هستند می‎‌شود.

درضمن، آتش خرده‎‌چوب و دارماندها را که عرصه جنگلی را فرا گرفته‎‌ و مانع زادآوری جنگل هستند می‎‌سوزاند و خاک را مهیای پذیرش و رویش بذرهای جنگلی می‎‌کند.

لینک کوتاه : http://gilfam.ir/?p=24897

مطالب مشابه

پرداخت ۶۳ میلیارد تومان تسهیلات به دهیاری‌ها | پیش‌بینی ایجاد بیش از ۲ هزار شغل جدید در روستاهای گیلان در سال ۱۴۰۴

پنجمین همایش بزرگداشت میرزا کوچک خان جنگلی در لاهیجان با پرداختن به نقش زنان در نهضت جنگل برگزار شد

تلفیق طبیعت‌گرایی و یادمان شهدا در میدان جهاد رشت

شهردار لاهیجان چهره برتر مدیریت پسماند کشور شد

گامی نوین در رضوانشهر برای حفاظت از طبیعت

نمایشگاه «پروانه‌های بازیافتی رنگارنگ» در لاهیجان گشایش یافت

خیابان چای در لاهیجان نامگذاری شد

پایان جشنواره چای در لاهیجان؛ شروع دوباره پرسش‌ها از سیاست‌های معطل مانده

ناصر مسعودی درگذشت

فعال‌سازی دو کمیته آموزش و نظارت برای ساماندهی پسماند در بخش رودبنه