بحران فرونشست زمین و خشکسالی در ایران

بحران فرونشست و عدم مدیریت بارش‌های حداقلی در هفته ای که گذشت

گیل فام؛

یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویهٔ آب زیرزمینی رخ می‌دهد، فرونشست زمین است. امری که به گفته برخی از کارشناسان، عدم مدیریت آب های سطحی موجود توسط مسئولان متولی و نهایتا اقدام به برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی، رشد به سزایی به آن می بخشد. نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و نهایتا ایجاد تلفات جبران ناپذیر برای انسان ها و دیگر موجودات زنده می شود. سازمان اینتل لب، فرونشست زمین در پیرامون تهران را همانند «بمب ساعتی» دانست و اعلام کرد که تهران با سالی ۳۶ سانتی‌متر، رکورددار فرونشست زمین در سراسر جهان است و افت سطح آب‌های زیرزمینی تهران از چرایی‌های این مشکل دانسته شد.

در هفته ای که سپری شد، مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه در بخش‌هایی از استان مانند دشت دوزدوزان، بستان‌آباد، شبستر و مرند فرونشست‌هایی مشاهده شده است، اعلام کرد: “این مشکل ناشی از تخلیه بیش از حد و برداشت فراتر از پروانه بهره‌برداری چاه‌ها بوده و در صورت بروز فرونشست امکان بازگشت سفره‌های زیرزمینی به حالت اولیه حتی در صورت بارندگی، وجود نخواهد داشت”.

در همین زمینه محمدجواد بلورچی، پژوهشگر سوانح طبیعی در مورد فرونشست زمین و تبعات مخاطره آمیز آن گفت: “اگر قبلاً نگران ریزش ساختمانها در زمین‌لرزه‌های ۶ ریشتر و بیشتر بودیم، اکنون ترک‌های ایجاد شده از محل فرو نشست زمین، روی ساختمانهای روستایی و شهری، باعث شده تا نگران بروز زلزله‌هایی با شدت ۴ریشتر باشیم”.

این پژوهشگر افزود: “رفسنجان، قطب پسته ایران به‌علت فرو نشست سالیانه ۳۰ سانتی‌متری زمین (و تولید ضایعات پسته به جای پسته)، به کانون تولید زغال پسته تبدیل شده است”.

در گزارشی دیگر، شهردار کاشان ضمن اشاره به بروز زلزله‌های محلی به واسطه فرونشست گفت: “عدم مدیریت صحیح آب موجب ایجاد فرونشست و تشدید آن در کاشان شده است”.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجهٔ آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

خشکسالی و کمبود آب در بسیاری از استان های کشور رو به افزایش است و خسارات جبران ناپذیری را بر اکوسیستم این مناطق وارد کرده است. برخی از رودخانه ها و منابع آبی، در سایه کاهش باران و فقدان مدیریت بارش های حداقلی، کاملا خشک و یا در شرف از بین رقتن هستند و شماری از تالاب هایی که از جایگاه ویژه ای در اکوسیستم، محیط زیست و تامین معاش زندگی افراد ساکن منطقه داشتند، خشک شده اند. به عقیده برخی از کارشناسان، سد سازی های غیر مهندسی و بی رویه، از دلایل اصلی مشقت های وارده بر کشاورزان، دامداران، ساکنین و دیگر جانداران متعلق به منطقه است.

در همین زمینه مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان با اشاره به کاهش میزان بارندگی در استان اعلام کرد: “تا پایان سال میزان بارش کمتر از حد نرمال است ونکته نگران کننده تنها مربوط به تغییرات کمی نیست، بلکه تغییرات کیفی و تغییر شکل ظاهری بارش‌ها از بارندگی‌های مداوم و گسترده به بارندگی‌های رگباری و نقطه‌ای هم نگران کننده است”.

وی افزود: “سیستان و بلوچستان رتبه دوم کمترین درصد بارش در سال آبی جاری را بعد از استان فارس به خود اختصاص داده است. کم‌بارشی انباشته و کاهش شدید بارندگی در سیستان و بلوچستان موجب شد تا استان بیش از ۹۵درصد درگیر بحران خشکسالی شود”.

حیدری ادامه داد: “استان باتوجه به میزان بارندگی از ابتدای سال زراعی تاکنون ۴ و ۳ دهم میلیمتر بارش داشته که نسبت به دوره مشابه بلند مدت حدود ۵۶ درصد کاهش بارش را نشان می دهد”.

در همین زمینه مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان‌شرقی گفت: “متوسط فرسایش خاک در ایران حدود ۱۶ تن در هکتار می‌باشد که این رقم حتی در برخی استان‌ها به ۳۳ تن در هکتار نیز می‌رسد این در حالیست که متوسط جهانی فرسایش خاک ۵ تا ۶ تن در هکتار می‌باشد”.

در گزارش دیگری، خلیج گرگان بزرگترین و تنها خلیج ایرانی دریای خزر، از یک سو به دلیل عدم مدیریت صحیح منابع آبی و از سوی دیگر بی توجهی مسئولین نسبت به لایروبی کانال‌های انتقال آب به خلیج به یکی از بحران‌های زیست محیطی استان گلستان بدل گشته‌ است.

همچنین رییس اداره پیش بینی هواشناسی شیروان اعلام کرد: “۸۲.۸ درصد گستره این شهرستان خراسان شمالی را خشکسالی فرا گرفته است که بخش کشاورزی را بشدت تهدید می‌کند”.

لینک کوتاه : http://gilfam.ir/?p=24937

مطالب مشابه

پرداخت ۶۳ میلیارد تومان تسهیلات به دهیاری‌ها | پیش‌بینی ایجاد بیش از ۲ هزار شغل جدید در روستاهای گیلان در سال ۱۴۰۴

پنجمین همایش بزرگداشت میرزا کوچک خان جنگلی در لاهیجان با پرداختن به نقش زنان در نهضت جنگل برگزار شد

تلفیق طبیعت‌گرایی و یادمان شهدا در میدان جهاد رشت

شهردار لاهیجان چهره برتر مدیریت پسماند کشور شد

گامی نوین در رضوانشهر برای حفاظت از طبیعت

نمایشگاه «پروانه‌های بازیافتی رنگارنگ» در لاهیجان گشایش یافت

خیابان چای در لاهیجان نامگذاری شد

پایان جشنواره چای در لاهیجان؛ شروع دوباره پرسش‌ها از سیاست‌های معطل مانده

ناصر مسعودی درگذشت

فعال‌سازی دو کمیته آموزش و نظارت برای ساماندهی پسماند در بخش رودبنه