وزغ تالشی-تالاب سوستان

مقاله از احسان هادی پور

گیل فام؛
دوزیستان نقش بسزایی در چرخه انرژی در اکوسیستمهای های مختلف ایفا می کنند. این جانوران با تغذیه از جانوران کوچک و غیر قابل دسترس برای جانوران بزرگتر، انرژی را به شکل قابل دسترس برای سایر موجودات تبدیل می کنند . همچنین به دلیل تغذیه از حشرات ، این گروه نقش مهمی در کنترل بیولوژیکی آفات در سیستم های کشاورزی دارند. دوزیستان در پایه هرم غذایی نقش پررنگی داشته و ارزش‌های زیستی، دارویی، پزشکی، علمی، اقتصادی فراوانی در جوامع مختلف دارند که این موضوع لزوم حفاظت از آنها را بیشتر می‌کند لکن به دلیل عدم معرفی نقش دوزیستان در سلامت اکوسیستم ها، اقتصاد و سلامت جامعه توسط دانشمندان به مردم، توجه کمی به آنها شده و این بی توجهی آنها را تا گرداب انقراض نیز پیش برده است.
وزغ تالشی (Bufo eichwaldi) یکی از دوزیستان ایران بوده که پراکنش آن تنها محدود به جنگل‌های هیرکانی در حوزه جنوب شرقی آذربایجان و شمال ایران می باشد، تاکنون گزارش های بسیار کمی از حضور این گونه وجود دارد . متاسفانه نام این گونه منحصر به فرد، در فهرست سرخ گونه‌های در معرض خطر اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) و در رده آسیب پذیر (VU) قرار دارد. در اواخر بهمن این گونه پس از از پایان خواب زمستانی فعالیتهای تولید مثلی خود را آغاز می کند و افراد بالغ در سایتهای تولید مثلی دور هم جمع می شوند. این حیوانات شبگرد هستند و غالبا شبها بیرون می آیند.
امروزه دانشمندان تالاب ها را به عنوان گهواره حیات و پشتیبانی کننده اشکال مختلف تنوع زیستی می شناسند، تالاب سوستان شهرستان لاهیجان نیز از این امر مستثنی نبوده و به عنوان زیستگاهی ارزشمند، میتواند بعنوان پیوند دهنده اشکال مختلف حیات، نقش موثری در حمایت از حیات وحش و تنوع زیستی منطقه ایفا نماید. در بهمن ماه ۱۳۹۹ طی بازدیدی که از این تالاب بسیار زیبا به انجام رسید، پدیده بسیار جالب و منحصر بفرد زادآوری وزغ تالشی در حاشیه این تالاب رویت گردید. لکن متاسفانه فاجعه قتل عام اغلب آنها در جاده آسفالته حاشیه تالاب بدلیل برخورد با خودرو، آن هم در حساس ترین زمان ممکن ( فصل زادآوری) نیز صورت گرفته بود. با توجه به افزایش لجام گسیخته تردد خودروها و حرکت سریع آنها در جاده حاشیه تالاب سوستان، لازم است قوانین بازدارنده ای در این خصوص جهت حفظ نسل این گونه در معرض خطر وضع گردد. تنویر افکار عمومی در خصوص تبیین جایگاه و اهمیت این گونه، نصب تابلوهای هشدار برای رانندگان و غیره … نیز از سایر راهکارهی مناسب می باشند.
از جمله دیگر زیستگاههای شناسایی شده این گونه بسیار ارزشمند، تالاب سوخته کوه لاهیجان می باشد که همچون تالاب سوستان، در سالیان اخیر دستخوش تغییرات گسترده انسان منشاء است بگونه ای که شوربختانه هرساله ما شاهد تلفات گسترده وزغ تالشی در جاده های اطراف این تالاب می باشیم.
لازم بذکر است تغییر کاربری های گسترده در محدوده های حاشیه این تالاب می تواند باعث از بین رفتن زیستگاه این گونه آسیب پذیر گردد. در نهایت یادآور می شود برخی از جانوران نسبت به جانوران دیگر بیشتر و بهتر شناخته شده‌اند لکن اشکال متنوع حیات همه به یکدیگر وابسته اند و از بین رفتن حتی یک موجود زنده که ممکن است برای ما ناشناخته و یا حتی مضحک باشد آثار نامطلوبی در تعادل طبیعت به بار آورد.

منابع:

۱- Darvishnia H., Fathinia B., Bakhsh Y., (2018) “Notes on dietary habits and biology of the vulnerable species Bufo eichwaldi (Amphibia; Anura; Bufonidae) in Iran,” Quarterly Journal of Experimental Animal Biology, 7(2), 55 – ۶۱٫

۲- IUCN Red List (https://www.iucnredlist.org)

۳- Mozaffari O., Moghari E.(2012) “SEXUAL DIMORPHISM IN Bufo eichwaldi‘S SNOUT SHAPE WITH DESCRIPTION OF ITS USAGE IN MALE-MALE COMPETITION,” Russian Journal of Herpetology19(4), 349 – ۳۵۱٫

۱- بلوچ، م. و کمی ، ح.، ۱۳۸۶، دوزیستان ایران، انتشارات دانشگاه تهران.
۲- مظفری، م.، ۱۳۹۷، راهنمای صحرایی دوزیستان و خزندگان تالاب انزلی، JICA.

لینک کوتاه : http://gilfam.ir/?p=26958

مطالب مشابه

پرداخت ۶۳ میلیارد تومان تسهیلات به دهیاری‌ها | پیش‌بینی ایجاد بیش از ۲ هزار شغل جدید در روستاهای گیلان در سال ۱۴۰۴

پنجمین همایش بزرگداشت میرزا کوچک خان جنگلی در لاهیجان با پرداختن به نقش زنان در نهضت جنگل برگزار شد

تلفیق طبیعت‌گرایی و یادمان شهدا در میدان جهاد رشت

شهردار لاهیجان چهره برتر مدیریت پسماند کشور شد

گامی نوین در رضوانشهر برای حفاظت از طبیعت

نمایشگاه «پروانه‌های بازیافتی رنگارنگ» در لاهیجان گشایش یافت

خیابان چای در لاهیجان نامگذاری شد

پایان جشنواره چای در لاهیجان؛ شروع دوباره پرسش‌ها از سیاست‌های معطل مانده

ناصر مسعودی درگذشت

فعال‌سازی دو کمیته آموزش و نظارت برای ساماندهی پسماند در بخش رودبنه