به گزارش پایگاه خبری گیل فام و به نقل از پایگاه خبری ترشیز خوان؛ بازخوانی و تحلیل محتوای جملات اندیشمندان و دانشمندان بزرگ دنیا در مورد امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، که اغلب آنها دارای رویکرد عرفی گرا – غیر دینی – هستند، روشن کننده ابعاد شخصیت وجودی آن بزرگوار، در ادبیات برون دینی و فرامذهبی است.
برخی از اندیشمندانی که ادبیات آنان مرور و بازخوانی شده است، عبارت‌اند از: مادام دیالافوا، استانسیلاس گوریارد و بارون کارادوو (فرانسوی)، ویل دورانت، رینولدالین نیکلسون، سرپرسی سایکس و توماس کارلایل (انگلیسی) واشنگتن ارونیک (آمریکایی)، گوته، جانین، رودلف زیگر (آلمانی) و ایلیا پاولویچ پطروشفسکی (روسی)، هنرى لامنس (بلژیکی) و جرجی زیدان، جرج جرجداق، شبلی شمیل، میخائیل نعمیه و بولس سلامه(لبنانی).
یافته‌های زیر برداشتی آزاد است؛ از اظهارات بزرگان اندیشه و ادب غیرمسلمان، در خصوص شخصیت امیرالمؤمنین علی (ع) که در چهار مقوله اصلی تنظیم شده است:
گزاره‌های بینشی – فکری علوی:
علی دانشمندی حکیم و توانا و برخوردار از فضیلت بی‌مثال؛
علی ستاره درخشان ذوالفنون و برخوردار از دانش بی‌نظیر در علوم؛
علی فراتر از حکمت حکیمان و منطق اش شفابخش عاقلان؛
علی همنشین روح کلی مخلوق و انسان در تراز تدبیر خالق؛
علی نجواگر تاریخ گذشتگان و فاش کننده اسرار آیندگان؛
علی دانایی حقیقت حیات و رازگشای اسرار ممات؛
علی اعجازگر قول حق و زینت بخش فعل خلق؛
علی قطب علمانیت و معنویت الهی و سرچشمه معارف و دانش انسانی؛
علی الهام بخشی ژرف اندیش و الگوی زوال ناپذیر؛
علی خداوندگار عقل و مجسمه فضیلت و ادب؛
علی ساحر واژه‌های پرمعنا و معجزه‌گر سخن گوار و پرمحتوا؛
علی خطیبی جذاب و سخنرانی عمیق و فصیح؛
علی صانع ایجاز در بیان و خالق اعجاز در کلام.
گزاره‌های منشی – اخلاقی علوی:
علی جوانمرد بلند همت و صاحب ایمانی ژرف؛
علی صاحب صفات حمیده و برخوردار از روح بزرگ و آزاده؛
علی دارای ادب و کرامت و حامل مردانگی و رحمت؛
علی عصاره فضیلت‌های ماندگار و منبع سخاوت های پایدار؛
علی مودب به اداب حسنه و مزین به رسم جوانمردانه؛
علی حامل کمالات متعالی و صاحب نفس مطمئنه؛
علی فشرده خلقت و عصاره انسانیت؛
علی سلطان دل‌ها پاک و بزرگ معشوق سرشت هاى ناب؛
علی شعله فروزان دل‌ها و نیروبخش جان‌ها؛
علی گزینه شایسته مودت و برگزیده عشق ورزیدن و محبت؛
علی مصداق رأفت و لطافت در اوج شجاعت و عزت؛
علی عاشقی صادق و زلال و معشوقی سلحشور و بی مثال؛
علی اسطوره گسسته از دنیا و اسوه وارسته در برابر خدا.
